Czy miejski smog odpowiada za raka i alergie?

W 1952 roku w Londynie miała miejsce czterodniowa katastrofa środowiskowa zwana „wielkim smogiem londyńskim”. Wskutek obecności w powietrzu ogromnej ilości szkodliwych substancji śmierć poniosło tysiące londyńczyków, głównie z powodu niewydolności płuc. Od tamtej pory Londyn „słynie” z ogromnego zanieczyszczenia powietrza, zwanego smogiem.

Mieszkanie w dużym mieście wiąże się niestety z codziennym wdychaniem produkowanych przez mieszkańców spalin i zanieczyszczeń. Na co dzień możemy tego nie odczuwać, a z czasem nawet przestajemy to zauważać.

Jednak ogromne stężenie szkodliwych substancji, które wdychamy każdego dnia, może mieć znaczący wpływ na nasz układ oddechowy i cały organizm. Czy to możliwe, żeby coraz częściej występujące choroby cywilizacyjne, takie jak astma i rak płuc mają swój początek w ilościach smogu, jaki wdychamy?

Czym jest smog?

Słowo „smog” powstało z połączenia dwóch angielskich wyrazów „fog” (mgła) i „smoke” (dym). W Polsce największa liczba smogu notowana jest w Krakowie. Smog jest niestety skutkiem działalności człowieka i powstaje przy jego udziale. Brak wiatru sprawia, że poziom smogu w powietrzu wzrasta. Największe stężenie zanieczyszczeń pojawia się w upalne dni, kiedy szczególnie potrzebujemy świeżego powietrza.

Substancje, które unoszą się w powietrzu i mają największy wpływ na powstawanie smogu to: dwutlenek siarki, tlenki azotu, węglowodory, tlenek węgla, dwutlenek węgla, ozon troposferyczny, metale ciężkie, i drobinki węgla, czyli sadza. To wszystko wdychamy wraz z powietrzem, narażając nasz układ oddechowy na poważne choroby.

Astma

Astma to przewlekła choroba układu oddechowego objawiająca się dusznością, uczuciem ucisku w klatce piersiowej i trudnościami w oddychaniu. Do jej przyczyn zalicza się alergie, zakażenia układu oddechowego i zanieczyszczenie środowiska. Smog jest szczególnie szkodliwy dla kobiet w ciąży, które rodzą później niemowlęta z niedowagą.

Dzieci te często zapadają na choroby dróg oddechowych i w przyszłości chorują na astmę częściej niż dzieci z regionów mniej zanieczyszczonych. W ciągu ostatnich 40 lat znacznie wzrosła zachorowalność na astmę. W 2011 roku liczba astmatyków na całym świecie wyniosła ok. 30 mln osób, co jest niewątpliwie związane z rozwojem miast i motoryzacji.

Rak płuc

W smogu unosi się rakotwórczy benzopiren, którego stężenie w samym Krakowie przekracza dozwolone normy nawet dziesięciokrotnie. Najwięcej benzopirenu powstaje w rejonach, w których wciąż dominuje ogrzewanie węglowe, zwłaszcza przy użyciu pieców starego typu.

W 2013 roku Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) potwierdziła, że pyły znajdujące się w smogu są rakotwórcze, zaliczając je do kancerogenów. WHO uznało, że mają one niepodważalny i zauważalny wpływ na częstszą zachorowalność na raka płuc, w wyniku czego w 2010 roku na całym świecie zmarło 230 tysięcy osób. 

Alergie i inne choroby układu oddechowego

Do pozostałych dolegliwości powodowanych przez smog i potwierdzonych naukowo zalicza się także chroniczny kaszel, przewlekłe zapalenie oskrzeli, niewydolność płuc i wiele innych schorzeń, do których wciąż dochodzą nowe. W smogu miejskim znajdziemy kurz, który jest silnym alergenem podwyższającym możliwość występowania alergii, zwłaszcza u młodych ludzi.

Warto wspomnieć o tym, że jeszcze kilkadziesiąt lat temu ludzie nie znali pojęcia „alergia”, pojawiło się ono wraz ze wzrostem poziomu życia, rozbudową miast oraz rozwojem motoryzacji, co bezpośrednio wpływa na powstawanie smogu.

Zapobieganie

W Polsce coraz częściej możemy zaobserwować noszenie popularnych w krajach azjatyckich masek, mających zredukować wdychanie szkodliwych substancji. Jeśli chorujemy na choroby układu oddechowego, jesteśmy w podeszłym wieku lub spodziewamy się dziecka, szczególnie powinniśmy stosować maski lub ograniczyć czas spędzany na otwartej przestrzeni do minimum. Zmniejszanie ilości spalin jest procesem, więc powinniśmy zająć się tym już dziś, jeździć do pracy rowerem lub komunikacją miejską i zacząć zarażać dobrymi nawykami naszych bliskich i znajomych.