Ciąża to wyjątkowy czas. Miesiące wyczekiwania wypełnione radością, uczenie się nowej roli i obowiązków, ale przede wszystkim okres, w którym każda przyszła mama pragnie zdrowia i bezpieczeństwa dla swojego nienarodzonego jeszcze dziecka, szczególną uwagę kierując na własny organizm. Często jednak zdarza się, że nie funkcjonuje on prawidłowo, a rozwój płodu zostaje zaburzony lub wręcz mocno zagrożony. Stan taki z punktu widzenia medycznego określany jest jako ciąża wysokiego ryzyka.
Według definicji występuje ona wtedy, gdy konsekwencje poprzednich ciąż, choroby przewlekłe, czy dysfunkcje w budowie narządów wewnętrznych matki, pojawiające się w okresie ciąży oraz nieprawidłowy jej przebieg, stwarzają zagrożenie dla matki i dziecka, zwiększając prawdopodobieństwo wystąpienia poronienia, przedwczesnego porodu, chorób płodu i noworodka, wad wrodzonych, a nawet śmierci.
Choć czasem ciąża prowadzi do nieszczęśliwego finału, stosunkowo wczesne podjęcie działań, zastosowanie odpowiedniego leczenia, właściwe prowadzenie ciąży oraz zdroworozsądkowe podejście przyszłej mamy, pozwala na szczęśliwe donoszenie ciąży zagrożonej, bez konieczności przechodzenia skomplikowanych zabiegów czy terapii.
Oto kilka najczęściej występujących czynników mających wpływ na prawidłowy rozwój płodu i zakwalifikowanie ciąży do grupy ciąż wysokiego ryzyka.
POPRZEDNIE CIĄŻE
To jedna z wielu głównych przyczyn powstania zagrożenia dla obecnej ciąży, zwłaszcza jeśli poprzednie przebiegały niestandardowo bądź zakończyły się chirurgiczną interwencją, a mowa tutaj przede wszystkim o takich przypadkach jak:
-poronienie,
-zgon noworodka (do 1 miesiąca życia) lub urodzenie martwego dziecka,
-cesarskie cięcie,
-urodzenie dziecka z wadami
-urodzenie dziecka z wagą większą niż 4500 g
-zatrucie ciążowe (rzucawka ciążowa lub porodowa)
-przedwczesny poród,
-ciąża przenoszona (powyżej 42 tygodnia)
-więcej niż pięć prawidłowo przebytych ciąż.
CIĄŻA MNOGA
Ciąże mnogie, a zwłaszcza takie z których urodzą się trojaczki, czworaczki, czy więcej, często przez specjalistów uważane są za ciąże wysokiego ryzyka tym bardziej, że nierzadko to efekt zapłodnienia poza ustrojowego. Bardzo ważne jest, więc jej prawidłowe poprowadzenie, tak by kobieta mogła właściwe zatroszczyć się o siebie i nienarodzone jeszcze dzieci.
Odpowiednia dieta bogata w wystarczającą dawkę witamin oraz składników mineralnych i odżywczych, częstsze, niż przy ciąży pojedynczej wizyty u ginekologa, regularnie wykonywane badania USG pomagające w kontrolowaniu rozwoju płodu, czy badania prenatalne, to podstawowe kwestie o jakie należy się zatroszczyć w czasie ciąży.
CHOROBY MATKI
Absolutnie nie bez znaczenia są choroby przewlekłe ciężarnej, czy dysfunkcje w w budowie narządów wewnętrznych, a także schorzenia pojawiające się u kobiety już w okresie trwania ciąży. Do najpoważniejszych, przy których istotna jest ostrożność i zastosowanie odpowiedniego leczenia należą:
-cukrzyca – nie tylko ta bezpośrednio dotycząca ciężarnej, ale również taka, która występuje w rodzinie. Poza tym warto przed rozpoczęciem starań o dziecko unormować poziom glukozy we krwi i pod kierunkiem diabetologa kontrolować zachodzące w organizmie zmiany;
-nadciśnienie tętnicze – czyli zbyt wysokie ciśnienie krwi, objawiające się głównie obrzękami i obecnością białka w moczu. Zazwyczaj rozpoznawane przez lekarzy w drugiej połowie ciąży. Ze względu na to, że nadciśnienie tętnicze stanowi poważne zagrożenie dla kobiety w ciąży konieczna jest natychmiastowa interwencja medyczna. W sytuacji, kiedy dziecko jest już rozwinięte, rozwiązaniem staje się natychmiastowy poród, w przeciwnym razie ciężarna kierowana jest do szpitala na oddział patologii ciąży, gdzie oprócz odpoczynku, przyjmowania odpowiednich leków i zachowania diety, regularnie wykonywane są odpowiednie badania (USG, KTG);
-choroby tarczycy – najważniejsza jest kontrola endokrynologiczna w pierwszym trymestrze ciąży, kiedy dziecko pobiera od matki wszystkie substancje odżywcze. Dawka przyjmowanego przez kobietę hormonu powinna być taka by wystarczyła zarówno dla ciężarnej jak i dziecka.
-padaczka – odpowiednia profilaktyka i przyjmowanie leków w okresie ciąży, zwiększa szanse, że dziecko urodzi się bez wad rozwojowych;
-niewydolność szyjki macicy – będąca najczęstszą przyczyną poronień i porodów przedwczesnych niezdolność szyjki macicy do utrzymania płodu;
-wady budowy macicy;
-choroby nerek;
-choroby płuc;
-niedokrwistość i niewydolność krążenia;
-nałogi (alkoholizm, narkotyki, uzależnienie od nikotyny);
-mała miednica;
-zaburzenia wagi (niedowaga, nadwaga).
PATOLOGIE PŁODU I CIĄŻY
Niektóre czynniki ryzyka niedotrzymania ciąży występują dopiero w okresie jej trwania. Mogą dotyczyć zarówno rozwoju płodu jak i dysfunkcji łożyska, czy samej ciąży i są już na tyle groźne, że wymagają u ciężarnej hospitalizacji. Do zagrożenia związane z płodem i ciążą, kwalifikujące ją do grupy ciąż wysokiego ryzyka, zalicza się:
-nieprawidłowe ułożenie płodu,
-wady rozwoje płodu,
-małowodzie lub wielowodzie,
-stan przedrzucawkowy,
-konflikt serologiczny,
-łożysko przodujące, czy przedwczesne jego odklejenie,
-stłuszczenie wątroby
-infekcje i choroby wirusowe.
WIEK CIĘŻARNEJ
Kolejnym bardzo istotnym czynnikiem mającym ogromny wpływ na ryzyko donoszenia ciąży jest wiek przyszłej mamy i dotyczy to zarówno kobiet poniżej 18 roku życia, jak i tych, które skończyły 35 lat. W przypadku młodych ciężarnych występuje ryzyko, że organizm kobiety, a przede wszystkim narządy rodne i układ hormonalny, nie są wystarczająco dojrzałe i przygotowane do ciąży czy trudu porodu. Z kolei u kobiet, które zachodzą w ciążę powyżej 35 lat, mamy do czynienia z ryzykiem poronienia, wystąpienia wad rozwojowych u dziecka i schorzeń u matki.
